Haber: Fatma TAN

Geçtiğimiz yıllarda Göbeklitepe’de çıkarılan ama kayseri Müzesi’nde bulunan çift başlı aslan Heykeli’nden sonra Kınık Höyük kazılarında çıkarılan pişmiş toprak heykelleri de Niğde Müzesi’nde sergilenmeye başlandı. Bunların yanında Niğde Kesikbaş Türbesi’nde iken 1940 yılında Niğde Müzesi envanterine alınan ama sergilenmeyen Kâbe örtüleri de Niğde Müzesi’ni ziyaret edecek olanların izlenimine sunuldu.

Müze’de sergilenmeye başlayan ve İslam dini için çok önemli bir yeri olan Kâbe örtüleri ile ilgili Niğde Valisi Yılmaz Şimşek, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Türk ve İslam Sanatı Öğretim üyesi Dr. Sibel Yıldız Kısacık’tan bilgi aldı.

Ulukışla Havadis Gazetesi olarak yaptığımız araştırmalar sonucu Niğde Müzesi’nde bulunan Kâbe örtüleri ile ilgili bilgileri derleyerek siz okuyucularımızla paylaşıyoruz.

Bilindiği üzere Osmanlı Devleti’nin her yıl Mekke ve Medine’ye para ve armağan göndermekteydi. Gönderilen armağanların içerisinde en önemlisi de Kâbe’ye giydirilen kisve ve üzerinde sultanın adı yazılı ișlemeli Kâbe kapı perdesi ile kuşağı idi. İşte bu Kâbe kapı perdesi ve kuşağı Niğde Müzesi’nde sergilenmeye başlandı.

Şam, İstanbul ve Kahire gibi şehirlerde dokunan, zikzak hatlar içinde yazılmıș Kur’an-ı Kerim’den ayetler ve dualar ile karakteristik olan 3 adet Kâbe örtüsü 1940 yılında Kesikbaș Dergâhı Türbesi’nden alınarak Niğde Müzesi’ne getirilmiş fakat teşhir edilmemişti.

Edinilen bilgilere göre “Surre Alayı ile Mekke ve Medineye gönderilen örtüler eskisi ile değiştirilip eskileri İstanbul’a getirilmiştir. “Kisve-i Șerife” denilen siyah Mekke-i Mükerreme (Kâbe) örtüleri Surre Alayı ile çadırlar içinde gönderilen örtülerin en önemlilerinden biridir. Eski Kâbe örtüleri 16. yüzyıldan itibaren padişah ve devlet erkanının yanı sıra ulemalarında sandukalarının üstüne örtülmek için cami dergah ve hastanelere gönderilmiştir. Hazine-i Hümayun’dan gönderildiği düşünülen ve bir süre Kesikbaș Türbesi’nde Sanduka örtüsü olarak kullanılan Kâbe örtüsü parçası jakarlı dokuma grubuna girmektedir. Kâbe örtüsü siyaha yakın lacivert zemin üzerine kendinden desenli ve kitabeli olarak dokunmuş bir kumaştır. Kâbe kumașlarına parlaklık kazandırmak için dokumasında S ve Z bükümlü iplikler bir arada kullanılmış.

Zikzak hatlar içerisine Cel-i Sülüs hat ile Kelime-i Tevhit ve Lafza-i Celal yazıları yer almaktadır. Niğde Müzesi’nde sergilenmeye başlayan Kâbe örtülerinin 19. yüzyılda İzmit Hereke Fabrikası’nda atlas-damask tekniği ile dokunduğu belirtiliyor.

Kabe Kuşağı da Sergileniyor!

1940 yılında Kesikbaș Türbesi Dergahı'ndan alınarak Niğde Müzesi envanterine kaydedilip sergilenmeye başlanan bir diğer Kâbe örtüsü de 90 -60 cm ölçülerinde olan ve siyaha zemin üzerine altın renkli ip ile dokunan ayet kuşağıdır. Kabetullah Kemeri olarak da adlandırılan Kâbe kuşağı, üst ve alt kenarlarından birbirine bağlı stilize lale dizileriyle olușturulan püskül çerçevelidir. Diğer örtülerden farklı yapıdaki bu örtüde bulunan yazının dokuma esnasında verildiği biliniyor. Müzede sergilenen Kâbe kuşağının üstünde “Sultan Han Mehmed” yazısı dokunduğu için kuşağın V. Mehmed’in halifeliği dönemine ait olduğu düşünülmektedir.